Gedenken
een wereld die hun werd onthouden door hem te bevolken*
Een installatie om de bijna 7 miljoen slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te gedenken: Joden, Roma, Sinti, homoseksuelen en gehandicapten die op stelselmatige wijze zijn vermoord, louter en alleen om wie zij waren.
Enkele van de vele reacties op deze installatie zijn hieronder te lezen.
De installatie was te zien achter het venster van Koningsstraat 6, in de Nieuwmarktbuurt, in de oorlog een van de Joodse getto’s in Amsterdam. Op dit adres was destijds een kruidenierswinkel en verkooppunt van koosjer brood gevestigd. De eigenaars van de winkel, het echtpaar Abraham Plas (1876) en Heintje Plas – van Rheenen (1881), beiden geboren Amsterdammers, zijn in 1943 opgepakt en vermoord in het vernietigingskamp Sobibor.
Op een baar liggen 23 witte linnen zakken gevuld met tarwekorrels. De omvang van de zakken staat voor het aantal slachtoffers; Joden per Europees land en homoseksuelen, gehandicapten, Roma en Sinti voor heel Europa. Joden werden in de meeste landen al voor deportatie verplicht tot het dragen van de gele Davidsster, in de kampen moesten homoseksuelen een roze, Roma en Sinti een donkerbruine driehoek dragen. Gehandicapten kregen geen teken want zij werden meteen vermoord.
Van de ongeveer 700.000 tarwekorrels (1 korrel staat voor 10 mensenlevens) heb ik de meeste afgewogen. 119.700 korrels heb ik met de hand geteld; 10.200 voor de Nederlandse Joden, 1.000 voor de homoseksuelen, 22.500 voor de gehandicapten en 86.000 voor de Roma en Sinti.
Enkele van de vele reacties op deze installatie:
“Dit project heeft me verrast en ontroerd, terwijl ik natuurlijk weet en ervaren heb wat er allemaal gebeurd is met grote groepen mensen die zich van geen kwaad bewust waren.
Je kunstwerk laat dat duidelijk zien. Ik hoop dat de mensen die dit zien zich ook bewust zijn of worden dat er op teveel plekken in deze wereld nog veel moet gebeuren om in vrede te kunnen leven. Jij hebt je steentje bijgedragen met dit Kunstwerk.”
Marianne Plas
“Ik vind het erg indrukwekkend en mooi bedacht. Jouw initiatief toont ook aan dat herdenken en indruk maken, los staat van volume/massa. Hopelijk gaan veel mensen kijken.”
Jasper
“Een heel mooi “stilleven”. Stil en “leven”. Indrukwekkend.”
Rudolf
“Ik ben er gisteren even naar toe gelopen. Ik vind het in al zijn eenvoud en bescheidenheid toch indrukwekkend.
Het vele zwart in de vitrine weerkaatst de straat in het glas van de ramen, Daarmee komt de werkelijkheid van nu en toen samen. De lucht kleurt door de zwarte achtergrond donker en de straat somber. Maar de zon scheen tegelijkertijd. De symboliek van tarwekorrels, de baar en het linnen vind ik heel goed gevonden.”
Anton
“Heftig, en mede daardoor een prachtig ´Memoriaal´ geworden. Goed gedocumenteerd ook. Het gedicht neemt afstand. Blij met de aanvullende informatie over de verloren gegane mensenlevens. Nooit te vergeten… Prachtig en ontroerend.”
Els
Met dank aan de Stichting Kunst en Cultuur Amsterdam Centrum voor haar bijdrage in de kosten.